تهمت چیست؟طبق قانون و شریعت اسلام تهمت عملی ناپسند و زشت است بطوریکه افرادی که به صورت آگاهانه به فرد دیگری توهین میکنند مرتکب جرم شدهاند. تهمت انواع متعددی دارد که در مقاله تهمت چیست به صورت کلی به بررسی و آشنایی با آن میپردازیم.
تهمت چیست؟
اگر شخصی به دیگری سخن، عمل یا صفتی نادرست نسبت بدهد، تهمت محسوب می شود. تهمت یکی از گناهان کبیره است و بر اساس قانون مجازات اسلامی قابل پیگیری می باشد و با فردی که تهمت زده وارد کرده است، برخورد می شود.
انواع تهمت
- افترا
- بهتان
آثار تهمت
- برهم زدن نظم عمومی جامعه
- از بین رفتن و ریختن آبروی فرد
- از بین رفتن اعتماد بین افراد
- از بین رفتن عدالت اجتماعی
- گسترش عداوت و کینه بین مردم
تهمت در آیات قرآن
در قرآن کریم خداوند در مورد تهمت می فرماید:
«یا ایها الذین آمنوا اجتنبوا کثیراً من الظن ان بعض الظن اثم »
ای مؤمنان از بسیاری از گمانها بپرهیزید زیرا بعضی از گمانها گناه است.
وهم، خیال و گمان امری غیر ارادی می باشد و با توجه به این که در افعال اختیاری ثواب و عقاب، حسن وقبح وجود دارد در نتیجه نباید بدون علم به کسی گمانی نسبت داد.
خداوند در آیه دیگر می فرماید:
«فظننتم ظن السوء و کنتم قوماً بوراً »
شما بدگمان شدید و سوءظن پیدا کردید و بر اساس آن عمل کردید پس هلاک و تباه گشتید.
کسانی که بر اساس گمان و ظن، بدون آگاهی و علم به شخصی تهمت بزند مرتکب معصیت و گناه شده است.
و نیز می فرماید:
«ان یتبعون الا الظنّ و ان هم الایخرصون»
مشرکان پیروی نمیکنند مگر گمان را و آنان گمان آوران هستند.
«وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَ إِثْمًا مُبِينًا»
و آنان که مردان و زنان باایمان را به خاطر کاری که انجام ندادهاند آزار میدهند بار بهتان و گناه آشکاری را به دوش کشیدهاند.
تهمت در احادیث: نظر ائمه در مورد تهمت چیست؟
حضرت محمد (ص) در مورد تهمت می فرمایند:
«فاسق دارای چهار نشانه است: (اشتغال به) لهو، لغو، دشمنی و بهتان.»
«هر كس به مرد یا زن مؤمن بهتان زند یا درباره او چیزی بگوید كه از آن مبراست، خداوند متعال در روز رستاخیز او را بر تلی از آتش نگه دارد تا از حرف خود درباره آن مؤمن برگردد.»
«سزاوارترین مردم به تهمت، کسی است که با متهمان و افراد مظنون همنشینی کند.»
امام علی (ع) در مورد تهمت می فرمایند:
«تهمت زدن به آدم بیگناه بزرگتر از آسمانهاست.»
«مؤمن با برادر مؤمنش فریبکاری نمیکند و به او خیانت نمیورزد و او را خوار نمیسازد و به او تهمت نمیزند.»
«هیچ بیشرمی و وقاحتی چون بهتان زدن نیست.»
امام سجاد (ع) در مورد تهمت می فرمایند:
«هر كس به مردم عیبی را نسبت دهد و تهمت بزند، مردم به او عیبی را كه ندارد نسبت میدهند.»
امام صادق (ع) در مورد تهمت می فرمایند:
«هرگاه مؤمن به برادر (دینی) خود تهمت بزند، ایمان در قلب او از میان میرود، همچنان که نمک در آب، ذوب میشود.»
«بهتان و تهمت زدن به انسان بیگناه سنگینتر از کوههای استوار است.»
«آن كسی كه به برادر دینی خودش تهمت بزند، دیگر حرمتی بین آن دو باقی نمیماند.»
«هرکس به مرد یا زن مؤمن بهتان بزند خداوند در روز رستاخیز او را در طینت خبال (چرک و زردابهای است که از شرمگاه زنان فاحشه بیرون میآید) نگه دارد تا حرف خود را پس گیرد.»
«اگر كسى سخنى را بر ضد مؤمنی نقل كند و قصدش از آن، زشت كردن چهره او و از بین بردن وجهه اجتماعیاش باشد و بخواهد او را از چشم مردم بیندازد، خداوند او را از محور دوستى خود خارج میکند و تحت سرپرستى شیطان قرار میدهد؛ (ولى) شیطان هم او را نمیپذیرد.»
شیطان خطاب به موسی (ع): در خصوص تهمت
«من اگر بخواهم جامعهای را ناامن كنم، در آن جامعه تهمت را زیاد میکنم و برای اینكه بخواهم تهمت را در جامعه زیاد كنم، بستر غیبت را فراهم میکنم.»
اجزای قانونی تهمت
- نسبت دادن جرم به فرد دیگر به صورت واضح
- جرم موردی پوچ بوده و تنها بر اساس ظن و تخیل ساخته شده باشد.
- تهمت زدن با انگیزه ریختن آبروی کسی باشد و یا بخواهد به او ضرر بزند.
- آنچه در جرم تهمت اهمیت دارد، انتشار تهمت است. به عبارت دیگر اگر شخصی به دیگری تهمت وارد نماید ولی آن را نزد شخص دیگری نبرده باشد، تهمت محسوب نمی شود.
- اگر اعمالی که خلاف باشد و یا کارهایی که جرم محسوب نمی شود به شخصی نسبت داده شود، از مصادیق جرم افترا نمی باشد. برای مثال بیان کلماتی مانند: بی حیا، بی نظم و…. افترا محسوب نمی شود.
حکم تهمت چیست؟
- نسبت دادن ظن و گمان به مومن بدون دلیل از گناهان کبیره محسوب می شود و حرام است.
- ورود به مکانی یا کاری که باعث بدگمانی سایرین به شخص شود، کراهت دارد.
اسباب تهمت چیست؟
اموری که می توانند موجب تهمت شوند عبارتند از:
- دشمنی
- دوستی
- بی مبالاتی در امر دین
- خویشاوندی
- افعال و اعمالی که باعث شود انسان در معرض تهمت قرار بگیرد.
تهمت به دیگران یکی از گناهان کبیره است و از روایات استفاده می شود که حتی از گناه غیبت و زنا بزرگتر است. در صورتی که خدای ناکرده به کسی اتهامی وارد ساخته اید که حقیقت ندارد، باید از آن توبه کنید و در صورت امکان از کسیکه به او اتهام واردساخته اید، کسب رضایت نمایید. در ادامه از شما دعوت می کنیم در زمینه تهمت و بهتان به مطلب زیر توجه نمایید.تعریف لغوی تهمت بهتان و تهمت عبارتست از اینکه انسان در حق غیر به چیزی که راضی نیست دروغ بگوید به عبارت دیگر چیزی را به دروغ به دیگری نسبت دهد و شخصی که مرتکب گناه و عمل زشتی نشده به انجام آن متهم کند و یا عیب و نقصی را که در او نیست به او بچسباند و فرقی نیست که این نسبت دروغ در حضور او باشد یا در غیاب.
مجله پرسمان
بهتان و تهمت از گناهان کبیره است و در قرآن مجید به شدت از آن نهی، و عذاب شدیدی برای آن ذکر گردیده که به آن اشاره خواهد شد.
در این مقاله به بررسی اینکه تهمت چیست؟ و چه انواعی دارد پرداختیم. تهمت یکی از بدترین گناهان کبیره شمرده میشود که حتی از غیبت و زنا نیز بزرگتر شمرده شده است. در قانون تهمت زدن به دیگران امری کاملا ناپسند شمرده شده است که برای آن عواقب متعددی در نظر گرفته شده است.